ساز ملودیکا (‏Melodica) سازی کوچک و سبک است که از خانواده سازهای بادی زبانه دار است. صدا در این ساز توسط فوت کردن و دمیدن همچنین فشردن دکمه های کیبورد تولید می شود. اگر چه ساز ملودیکا سازی بادی است اما مانند پیانو توسط کلید نواخته می شود از این رو به ملودیکا پیانو بادی نیز گویند. ملودیکا ساز ساده و مدرنی است که در مدت زمان کوتاهی در بین مردم در سر تا سر دنیا مورد توجه قرار گرفت و هواداران زیادی پیدا کرد.

ساز ملودیکا چیست؟

ساز ملودیکا که از خانواده سازهای هوا صدای زبانه دار است، دارای ساختاری ساده است که صوت از طریق دمیدن در ساز و فشردن کلیدها تولید می شود. پولی‌فونیک یا چند صدایی بودن ملودیکا مهمترین تفاوت این ساز با سایر سازهای بادی است. ساز ملودیکا اگر چه قدمتی طولانی ندارد اما به سرعت مورد توجه موزیسین های زیادی در دنیا قرار گرفته است. از این رو با نام های مختلف در دنیا شناخته می شود از مشهورترین نام های این ساز پیانیکا، هارمونیکای کلیدی، ملودی هورن، ملودیون، تریولا، دیامونیکا، پیانتا، کالویتا و… را می توان نام برد.

تاریخچه ساز ملودیکا

اولین بار ساز ملودیکا در کشور ایتالیا توسط فردی به نام آندری بورل،ساخته شد و در سال ۱۹۵۰ میلادی کمپانی هونر شکل مدرن این ساز را ساخت که در واقع فرم امروزی این ساز است.

در ۱۹۶۰ ساز ملودیکا توسط استفان مایکل ریش که یک آهنگساز مینیمالیست بود در قطعه ای بنام ملودیکا مورد استفاده قرار گرفت. همچنین فیل مور در آلبوم همین حالا برای اولین بار ساز ملودیکا را بکار گرفت. بعد ها نوازنده برزیلی هرمتو پاسکول ملودیکا را همراه با آواز خواندن استفاده کرد. استفاده ملودیکا توسط نوازنده ای به نام آگوستوس پابلو باعث شهرت هر چه بیشتر این ساز شد. در بین کشورها در جامائیکا این ساز از طرفداران زیادی برخوردار بود و سازی محبوب در میان مردمانش به شمار می رفت.

بعدها با گسترش این ساز طرفداران بسیاری را در سر تا سر جهان به خود اختصاص داد و همچنان علاقه مندان زیادی در بین موزیسین ها چه تک نوازی، همنوازی و همراه با ارکستر پیدا کرد.
پیانیست معروف سامان احتشامی از اولین افراد بود که در ایران از این ساز استفاده کرد.
امروزه این ساز با توجه به سبک بودن و ساختار جذابی که دارد طرفداران زیادی را در بین هنرجویان ایرانی پیدا کرده است.

اجزا و ساختار ساز ملودیکا

این ساز بادی دارای کلیدهایی است است که در پیانو با نام کلاویه شناخته می شود و به آن کیبورد نیز گفته می شود. این ساز دارای مخزن هوا و یک نی است که به دهانه ساز متصل می شود.
به طور کلی اجزای ساز ملودیکا شامل

• لوله
• سرساز یا قمیش
• کیس
• بدنه پلاستیکی
• صفحه زبانه ها
• کیبورد
  است.
  جنس این ساز پلاستیکی و در برخی موارد چوبی است. سازی سبک کمتر از یک کیلو و دارای حدودا ۳۷ کلید است.

انواع ساز ملودیکا

ملودیکا دارای محدوده صوتی متفاوت است که گستره صوتی آن دارای حجم صدای دو تا سه اکتاو است. با توجه به محدوده صوتی ساز شکل ظاهری آن نیز متفاوت است و دارای انواع زیر است:

• ملودیکای سوپرانو و آلتو: این مدل نسبت به انواع دیگر صدای قویتر و نازکتری دارد. طوری طراحی شده است که روی کیبورد دست چپ کلیدهای سیاه و دست راست کلیدهای سفید را حرکت می دهد.
• ملودیکای تنور: این نوع ملودیکا دارای صدای پایین و بم تر نسبت به ملودیکای سوپرانو و آلتو است. کیبورد توسط دست راست نواخته می شود و دست چپ شاسی پشت ساز را نگه می دارد. در واقع تنور با اضافه شدن لوله ای به ملودیکا و توسط دو دست نواخته می شود.
• ملودیکای باس: باس کاربردی و رایج تر در بین نوازندگان حرفه ای است که می توان با آن صداهای زیر و بم کامل را اجرا کرد. این نوع از ملودیکا از قیمت بالایی برخوردار است.
• آکوردینا: از جنس فلز است اما نوع چوبی آن نیز موجود است. از آنجا که کیبورد آن شبیه آکاردئون کروماتیک است و مانند آن عمل می کند به ملودیکای آکوردینا معروف است.

نحوه نواختن ساز ملودیکا

ملودیکا که سازی بادی است همانند ساز دهنی و پیانو عمل می کند. با توجه به ساختار آن که شامل لوله پلاستیکی و کیبورد است، با فشردن کلیدها و فوت کردن در لوله دهنی جریان هوا موجب ارتعاش زبانه ها می شود و صدا تولید می کند. هوا از طریق لب نوازنده به سمت کلید ها حرکت می کند. بم یا زیر بودن صدا به حجم هوا و میزان لرزش سیم ها بستگی دارد.
برای نواختن نوازنده با توجه به انواع ساز از یکی از دست ها برای نگه داشتن ساز و از دست دیگر برای نگه داشتن کلاویه ها که در پشت ساز قرار دارند استفاده می کند.

این ساز را هم به حالت ایستاده و هم به حالت نشسته می توان نواخت. ملودیکا اگر چه شبیه ساز دهنی است اما زیر و بم کردن نت ها در آن نسبت به ساز دهنی سخت تر است.
با فوت کردن در لوله ای که در این ساز قرار دارد و خروج هوا از دکمه هایی که در ساز در نظر گرفته شده است، صدا تولید می شود.

در واقع در سمت چپ این ساز دهانه ای برای وارد کردن هوا موجود است که با فوت کردن در آن صدا تولید می شود همچنین در سمت چپ هم دکمه ای برای خروج هوا موجود است. این دکمه هنگامی که ساز به سمت پایین قرار می گیرد فشرده می شود.

مدت زمان یادگیری ساز ملودیکا

با توجه به انواع متفاوت این ساز سوپرانو بالاترین دامنه صوتی و باس پایین ترین دامنه صوتی را دارد. ملودیکای تنور محدوده کمتری از اصوات را با عمق بیشتر دارد. از طرفی نحوه نواختن هر کدام از سازها با یکدیگر متفاوت است. مثلا سوپرانو با هر دو دست نواخته می شود ولی مدل تنور را می شود با یک دست نیز تولید صدا کرد. مهمترین مرحله یادگیری این ساز انتخاب ساز با توجه به انواع گوناگون آن است. از طرفی با توجه به سبک نواختن و نحوه استفاده در گروه نوع ساز متفاوت است. بنابراین در هنگام تهیه ساز به نکات بالا دقت کنید.

با نواختن ملودیکا هنرجو بسیاری از تکنیک های نوازندگی را می آموزد. در واقع بیشتر نوازندگانی که می خواهند تمرین کنترل نفس داشته باشند و حرکت انگشتان خود را تقویت کنند از ملودیکا استفاده می کنند.
اگرچه ملودیکا ساز ساده و راحتی برای مبتدیان است اما برای اینکه در نواختن این ساز پیشرفت داشته باشید نیاز به تمرین و ممارست زیاد دارید
همچنین در یادگیری این ساز نحوه نگه داشتن ساز، کنترل نفس و انجام دادن نت های چرخشی از اهمیت بالایی برخوردار است.

درست نگه داشتن ساز با توجه به ساختمان ساز بسیار مهم است در واقع نگه داشتن ساز و فشار دادن کیبورد توسط انگشتان در کلاس ملودیکا آموزش داده می شود. با توجه به توضیحات و ساختار ملودیکا کاملا مشخص است که این ساز برای راست دستها مناسب است با توجه به اینکه دمیدن هوا و فشار دادن کلیدها عامل تولید صدا در این ساز است، کنترل نفس از دیگر مواردی است که در کلاس ملودیکا به آن پرداخته می شود.

اگر چه ملودیکا شبیه ساز دهنی است اما چرخش نت ها روی آن سخت تر است. در کلاس ملودیکا برای تولید نت های زیر و بم نحوه قرار دادن انگشتان روی کیبورد و دمیدن در ساز آموزش داده می شود. در سطوح بالاتر همراهی با گروه و ارکستر همچنین تک نوازی مهمترین مراحل تمرین است.

نکات پایانی
در هنگام خرید ساز به جنس بدنه ساز که باید صیقلی و صاف باشد دقت کنید که در برابر ضربات احتمالی آسیب نبیند. همچنین کلیدهای ساز از مقاومت بالایی برخوردار باشند. از طرفی جنس فلز و آلیاژی که در بدنه ساز وجود دارد در کیفیت صدای ساز بسیار تاثیر گذار است. برای افراد مبتدی ملودیکای ساده و دو اکتاوی مناسب است. زیرا پیچیده نیست و ساختمان ساده ای دارد و هنرجو براحتی با آن رابطه برقرار می کند.

همانطور که گفته شد مهترین عوامل در یادگیری ملودیکا داشتن ساز مناسب و باکیفیت و از همه مهم تر پشتکار و علاقه است. انگیزه و هیجان یادگیری به همراه میل به پیشرفت در کنار یک استاد مجرب که اصول پایه و اصلی را به هنرجو انتقال دهد مسیر را برای شما هموار می کند. آموزشگاه موسیقی دل آواز در نشر و آموزش موسیقی سنتی و غربی در کنار کادر مجرب و اساتیدی که به صورت آکادمیک موسیقی را تدریس می کنند مسیر یادگیری را برای هنرجویان هموار و راحت کرده است.

مشاوران با تجربه این مجموعه آماده پاسخگویی و راهنمایی در زمینه خرید ساز، نحوه یادگیری و مدت زمان یادگیری همچنین پاسخ به هر گونه سوال در مورد ساز ملودیکا هستند.

آموزشگاه موسیقی دل آواز در اصفهان – مکانی برای یادگیری و رشد هنری:

اگر به دنبال یادگیری موسیقی به‌صورت اصولی و حرفه‌ای هستید، آموزشگاه موسیقی دل آواز در اصفهان می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. این مراکز با بهره‌گیری از اساتید باتجربه و روش‌های آموزشی استاندارد، امکان یادگیری انواع سازهای ایرانی و بین‌المللی را فراهم می‌کنند. دوره‌های آموزشی شامل آموزش سازهای سنتی، کلاسیک، پاپ، آواز، تئوری موسیقی و حتی موسیقی کودک است. همچنین برخی آموزشگاه‌ها با برگزاری کنسرت‌های آموزشی، هنرجویان را برای اجراهای زنده آماده می‌کنند. اگر به دنبال محیطی حرفه‌ای برای تقویت مهارت‌های موسیقایی خود هستید، آموزشگاه موسیقی دل آواز در اصفهان انتخابی عالی خواهد بود.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آموزشگاه دل آواز می توانید از طریق این لینک اقدام فرمایید.