معرفی ساز هنگ درام
4 فروردین 1403
معرفی ساز کالیمبا
6 فروردین 1403سازدهنی یا هارمونیکا (به انگلیسی: Harmonica) جزء سازهای بادی است و در خانوادهٔ سازهای زبانه آزاد (Free Reed Instruments) قرار می‌گیرد.
تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه (Reed) از جنس فلز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می‌تواند آزادانه حرکت کند. به ارتعاش درآمدن این زبانه‌ها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز می‌شود.
از سایر سازهای این خانواده می‌توان ملودیکا (Melodica)، کنسرتینا (Concertina) و آکاردئون (Accordion) را نام برد. شاید برخی مواقع متوجه شباهت موجود بین صدای ساز دهنی و آکاردئون شده باشید. این شباهت در جنس صدا، در واقع به خاطر شباهت در ساختمان این سازها و نحوه تولید صوت در آنها است.
تاریخچه
گر چه چینی‌های باستان نوعی ساز دهنی با زبانه‌های چوبی داشته‌اند و موتسارت قطعه‌ای برای سازدهنی شیشه‌ای (یک ساز کاملاً متفاوت متشکّل از یک سِری قطعه شیشه‌های کوک شده) نوشت.
ساز دهنی دیاتونیکی (Diatonic) که ما هم‌اکنون می‌شناسیم، در اوایل قرن نوزدهم، در آلمان ساخته شده است. این ساز به‌وسیلهٔ موج مهاجرین ترک‌کنندهٔ آلمان، به ایالات متّحده و بریتانیای کبیر برده شد و در اواسط قرن نوزدهم، در سراسر جهان، نواخته می‌شده‌است.
ساز دهنی کروماتیک (Chromatic)، در سال ۱۹۱۸ اختراع شد و از آنجایی که شامل هر دوازده نیم‌پردهٔ گام کروماتیک می‌باشد، به شما اجازه می‌دهد که آهنگ کاملتری را بنوازید؛ مانند قطعه‌های جاز و کلاسیک؛ و همچنین برای نوازندگی تا حدود زیادی کاملتر است.
در مدل ۱۶ سوراخه ساز دهنی کروماتیک، ۴ اکتاو کامل برای اجرای قطعات وجود دارد که اجازه نواختن هر قطعه‌ای را می‌دهد.
طبقه‌بندی کلی
سازدهنی را به روش‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌کنند اما اگر از سازدهنی‌های بیس (Bass) و کورد (Chord) صرف نظر کنیم، سازدهنی‌هایی را که بیشتر برای نواختن سولو (Solo) استفاده می‌شوند می‌توان در یک طبقه‌بندی بسیار کلی به ۲ گروه اصلی تقسیم کرد:
- ساز دهنی‌های دو زبانه‌ای Double Reed(ed) Harmonicas
- ساز دهنی‌های تک زبانه‌ای Single Reed(ed) Harmonicas
انواع مختلف ساز دهنی و کاربردشان
از انواع مختلف ساز دهنی بر حسب قابلیت‌های مختلف و جنس صدایشان در سبک‌های خاصی از موسیقی بیشتر استفاده می‌شود که در اینجا به صورت مختصر و فهرست وار به آنها اشاره می‌کنیم:
- ساز دهنی ترمولو و اکتاو: سبک‌های Folk و Pop
- ساز دهنی دیاتونیک: سبک‌های Blues, Country, Rock, Irish, Folk و Pop
- ساز دهنی کروماتیک: سبک‌های Classical, Jazz, Irish و Pop
- ساز دهنی بیس و کورد: سبک‌های Classical و Pop البته بیشتر به صورت گروه نوازی
انواع سازدهنی
ساز دهنی یا هارمونیکا (به انگلیسی: Harmonica) به طور متداول به سه نوع اصلی طبقه بندی می‌شود: سازدهنی دیاتونیک ، سازدهنی کروماتیک و سازدهنی ترمولو. در ابتدا، ممکن است تصمیم گیری در مورد اینکه کدام سازدهنی برای شما بهتر است گیج کننده باشد. اما تجربه ما در آموزش سازدهنی نشان داده است که معمولا شروع نوازندگی، با ساز دیاتونیک راحت‌تر است.
با این مقدمه، در ادامه به معرفی انواع سازدهنی و ویژگی‌های هر کدام و همچنین تفاوت‌های عمده آنها با همدیگر می‌پردازیم.
سازدهنی دیاتونیک (به انگلیسی: Diatonic Harmonica)
معرفی سازدهنی
ممکن است تصور شما از یک نوازنده سازدهنی دیاتونیک شخصی باشد که نغمه‌ای روح انگیز و قدرتمند را در سبک بلوز و کانتری می‌نوازد. اما خوب است بدانید که سازدهنی دیاتونیک در هر سبک موسیقی از جمله کانتری، بلوز، راک، گاسپل (gospel)، موسیقی محلی و حتی کلاسیک می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین، پیشنهاد می‌شود که سفر ساز دهنی خود را با یک سازدهنی دیاتونیک شروع کنید.
همچنین در نظر داشته باشید که یادگیری این ساز دهنی از ساز دهنی کروماتیک آسان‌تر است. البته این مقایسه سختی و آسانیِ نوازندگی انواع ساز دهنی مربوط به چند ماه اول شروع نوازندگی است و برای تبدیل شدن به یک نوازنده خوب در هر کدام از انواع ساز دهنی لازم است که تلاش و تمرین زیادی داشته باشید. بسیاری از معلمان بین المللی ساز دهنی، از جمله JP Allen، برای موفقیت هنرجویان مبتدی ساز دهنی بر آموزش با سازدهنی پایه ۱۰ سوراخ دیاتونیک تاکید دارند.
ساز دهنی دیاتونیک نسبت به سایر انواع آن کوچکتر، ساده‌تر و معمولاً دارای ۱۰ سوراخ است. در موسیقی ۱۲ کلید اصلی وجود دارد. ساز دهنی دیاتونیک، اگرچه توانایی نواختن در چندین کلید را دارد، اما قاعدتا بر روی یک کلید متمرکز است که این امر به دلیل سادگی در نواختن این ساز است. اغلب به مبتدیان توصیه می‌شود که با ساز دهنی دیاتونیک کلید C (یا کلید دو) شروع کنند.
ساز دهنی کروماتیک (به انگلیسی: Chromatic Harmonica)
معرفی سازدهنی
ساز دهنی‌های کروماتیک به طور معمول دارای ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۴ یا ۱۶ سوراخ هستند. کروماتیک ۱۲ سوراخ در هر ۱۲ کلید موسیقی موجود هستند اما کلید C متداولترین کلیدی است که توسط نوازنده‌های حرفه‌ای استفاده می‌شود. ساز دهنی‌های کروماتیک که دارای یک دکمه کناری برای تولید نیم فاصله هستند، طوری طراحی شده‌اند که مانند یک پیانو می‌توانند هر نتی را در هر اکتاو بنوازند. شاید بتوان گفت که ساز کروماتیک در میان انواع سازدهنی محبوبیت و تعداد نوازندگان بیشتری را دارد.
سازدهنی کروماتیک ۱۲ سوراخ
معمولا برای کسانی که به دنبال خرید اولین ساز دهنی کروماتیک خود هستند، یک ساز ۱۲ سوراخ کلید C توصیه می‌شود. این ساز دارای ۴۸ نت با ۳ محدوده اکتاو است. این ساز دهنی هم برای کلیدهای مختلف عرضه می‌شود که یادگیری و نواختن با آن نسبتاً آسان است.
انواع مختلفی از ساز دهنی‌های کروماتیک ۱۲ سوراخ وجود دارد که توسط تولید کنندگان مطرح ارائه شده‌اند:
- (Hohner) Chrometta 12
- (Hohner) Super Chromonica 270 (available in all popular keys)
- Hering 5148, 1148, 7148
- Huang # 1248
- Suzuki Leghorn SC-48
- Suzuki SCX-48
سازدهنی کروماتیک ۱۶ سوراخ
این نوع کروماتیک از سازدهنی ۱۲ سوراخ بزرگتر است و یک اکتاو اضافی پایینتر از نت دو وسط (به انگلیسی: Middle C) دارد. نواختن اکتاو پایینی این نوع سازدهنی ممکن است نیازمند تمرین‌های تنفسی بیشتری باشد تا بتوانید بر آن مسلط شوید. مدل‌های متداول ساز دهنی کروماتیک ۱۶ سوراخ در میان انواع سازدهنی عبارت هستند از:
- Hohner: Chromonica 64, (with classic covers) Super 64
- Super 64x (gold plated)
- Hering 5164, 6164
- Suzuki: SC64, SCX64
ساز دهنی کروماتیک ۱۰ سوراخ
یک ساز دهنی کروماتیک ۱۰ سوراخ دارای دامنه ۲ و نیم اکتاو است. اندازه آن نسبتا کوچکتر است و برخی نوازندگان معتقدند که این نوع سازدهنی قابل حمل‌تر است. ویژگی‌های آن مانند یک ساز دهنی کروماتیک ۱۲ سوراخ است که اکتاو بالای آن ناقص است. مدل Hohner Chromonica 260 یکی انواع متداول این ساز است که در کلیدهای C (دو) و G (سُل) ارائه می‌شود.
ساز دهنی کروماتیک ۸ سوراخ
این ساز دهنی کروماتیک دارای گستره ۲ اکتاو است که از نت C4 تا C6 را در بر می‌گیرد.
سازدهنی کروماتیک ۱۴ سوراخ
این ساز دهنی با گستره ۳ و نیم اکتاو مانند سازدهنی کروماتیک ۱۶ سوراخ است که اکتاو پایین آن ناقص است. انواع متداول این ساز عبارت هستند از:
- Hohner Meisterklasse metal comb 14-hole chromatic in the key of C (قیمت بالا)
- Hohner Chrometta 14 (قیمت پایینتر با کاور و شانه پلاستیکی)
- Suzuki SC-56 (قیمت مناسب)
- China’s SCX-56 (قیمت ارزانتر)
ساز دهنی ترمولو (به انگلیسی: Tremolo Harmonica)
معرفی سازدهنی
ساز دهنی ترمولو که یکی دیگر از انواع ساز دهنی است، یک جلوه صوتی متمایز و دارای ویبره را ایجاد می‌کند. این جلوه توسط یک جفت سوراخ با دو تیغه که یکی از آنها پهن‌تر از دیگری است به وجود می‌آید. با این که ساز دهنی ترمولو صدای دلنشین و روح نوازی دارد، در عمل از این ساز بسیار کمتر استفاده می‌شود. ممکن است این امر به دلیل محدودیت‌هایی باشد که ساز دهنی ترمولو در مقایسه با دو نوع دیاتونیک و کروماتیک دارد. نمونه‌هایی از سازهای ترمولو عبارت هستند از:
- Hohner Echo 32 Tremolo Harmonica in C (دارای شانه چوبی)
- Hohner Echo 28 Tremolo Harmonica (که برای تصنیف ها و موسیقی محلی مناسب است)
- Hohner Echo 48 Tremolo Harmonica
- Hohner Big Valley Beginner Tremolo (برای موسیقی فولکلور مناسب است)
- Suzuki Winner 20 Tremolo Harmonica in C
- Suzuki Winner 16 Tremolo Harmonica in C
آموزشگاه موسیقی دل آواز در اصفهان – مکانی برای یادگیری و رشد هنری:
اگر به دنبال یادگیری موسیقی به‌صورت اصولی و حرفه‌ای هستید، آموزشگاه موسیقی دل آواز در اصفهان می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. این مراکز با بهره‌گیری از اساتید باتجربه و روش‌های آموزشی استاندارد، امکان یادگیری انواع سازهای ایرانی و بین‌المللی را فراهم می‌کنند. دوره‌های آموزشی شامل آموزش سازهای سنتی، کلاسیک، پاپ، آواز، تئوری موسیقی و حتی موسیقی کودک است. همچنین برخی آموزشگاه‌ها با برگزاری کنسرت‌های آموزشی، هنرجویان را برای اجراهای زنده آماده می‌کنند. اگر به دنبال محیطی حرفه‌ای برای تقویت مهارت‌های موسیقایی خود هستید، آموزشگاه موسیقی دل آواز در اصفهان انتخابی عالی خواهد بود.
