معرفی ساز هورن، فرانسوی ها آن را “هورن آلمانی” مي ناميدند، آلمانی ها نام “شيپور شکار” را به کار می بردند و انگليسی ها نيز اين ساز را به نام “هورن فرانسوی” می شناختند. در سال 1960 انجمن بين المللی هورن، نام رسمی اين ساز را “هورن horn ” اعلام نمود. در حال حاضر نيز اغلب موسيقی دانان اين ساز را “هورن” می نامند.

معرفی ساز هورن

ساختمان هورن

مشخصات کلی ساز هورن سازی مخروطی شکل شبيه به کورنت و ساکس هورن (نوعی شيپور برنجی) است، برخلاف ترومپت و ترومبون که استوانه ای شکل هستند، هورن مخروطی شکل است و قطر ثابتی ندارد. اغلب سازهای برنجی سوپاپ دار، از سوپاپ متحرک (پيستونی) استفاده می کنند، اما در هورن های مدرن، سوپاپ های چرخنده به کار می رود؛ هر چند در نمونه های قديمی تر اين ساز که در استراليا و فرانسه وجود دارند، کماکان از پيستون استفاده می شود.

 هر سوپاپ در اندازه طول لوله ساز تاثير دارد و نتيجتا تغيير نت نيز ايجاد می کند. در عين حال از تغيير طول ساز جهت کوک کردن آن نيز استفاده می شود. طول لوله هورن های دوبل مدرن که امروزه به کار گرفته می شوند، در مجموع به 21 فوت معادل 6.4 متر می رسد.

در مقايسه با سازهای برنجی ديگری که در ارکستر به کار مي روند، عموما هورن يک اکتاو بالاتر از بقيه سازهای هم رديف خود است، سرساز يا دهني کوچک اين ساز در اين امر بي تاثير نيست. معمولا هورن را با فاصله يک پنجم پايين تر نسبت به نت نوشته شده اجرا مي کنند، محدوده صداي ساز از نت Bb زير کليد فا شروع مي شود و تا نت F بالاي کليد سل ادامه مي يابد. هرچند در اجراهاي کلاسيک معمولا از همين محدوده استفاده مي شود، اما تعداد کثيري از نوازندگان نت هاي بسيار ديگري خارج از اين محدوده را نيز استفاده مي کنند، چه نت هاي بالاتر و چه پايين تر.

تاريخچه ساز هورن

تا پيش از قرن نونزدهم هورن ها به سوپاپ مجهز نبودند. نمونه های قديمی اين ساز بسيار ساده تر از هورن های مدرن بودند، در حقيقت آنها لوله های برنجی با چند پيچ خوردگی و دارای يک دهانه بودند که امروزه bell (قسمت شيپوري شکل ساز) ناميده می شود. اين وسيله در ابتدا به عنوان شيپور شکار مورد استفاده قرار مي گرفت و در آن نت ها توسط حرکات لب ها تغيير می کردند. صدای شيپور معمولا يادآور صحنه شکار بود و بعدها سمبلی برای ارج نهادن و ستايش از اصالت اشراف زادگان و خاندان سلطنتی به شمار می رفت.

هورن های اوليه روي کليدهاي F, E, E flat, B flat و C ساخته مي شدند و از آنجايي که بقيه کليدها بايد هارمونيک کليد اصلي ساز مي بودند، امکان نواختن در کليدهاي ديگر وجود نداشت. تنها راه برطرف نمودن اين محدوديت استفاده از ميله هايي قلابي شکل با نام crook براي تغيير طول لوله اين ساز بود که با قرار دادن آنها طول ساز و در نتيجه کوک آن نيز تغيير مي کرد.

پيش از افزودن سوپاپ به اين ساز، در ارکسترها آن دسته از هورن هايي که نت هاي بالاتر را اجرا مي کردند دورتر از بقيه سازها قرار داده مي شدند و آنهايي که نت هاي بم تر اجرا مي کردند، داخل ارکستر جاي مي گرفتند. بنابراين اولين و سومين هورن به منزله ” هورن اول” با کليدهاي مربوطه بود، همين امر در مورد هورن هاي دوم و چهارم نيز صدق مي کرد.

به همين دليل است که امروزه نيز در اجراهاي ارکستر، بر خلاف بقيه سازها، اولويت نوازندگان هورن بر اساس ترتيب نشستن آنها تعيين نمي شود، بلکه اولويت اصلي با هورن “اول و سوم” و پس از آن “دوم و چهارم” است. به دليل مشابه در موسيقی مدرن امروزی نيز بخش هاي مربوط به هورن هاي اول و سوم معمولا شبيه به هم هستند و اين قضيه در هورن هاي دوم و چهارم نيز صادق است.

در اوايل قرن نونزدهم نوازندگان ساز هورن با هدف تغيير طول اين ساز، دست راست خود را نيز به کار گرفتند و از آن درون bell (قسمت شيپوری شکل ساز) استفاده کردند. اين امر سبب شد امکانات بيشتری جهت نواختن نت های ديگر بوجود آيد و بدين ترتيب هورن به سازی تبديل شد که توانايي نواختن انواع ملودی ها را در اختيار نوازندگان قرار مي داد.

آموزش ساز هورن

در سال 1815 بود که براي اولين بار استفاده از پيستون در اين ساز مطرح شد، در واقع اين تغيير به منظور غلبه بر مشکلاتي بود که نوازندگان در طول اجرا به منظور تغيير دادن crook ها با آن روبرو بودند. بعدها به کارگيری سوپاپ ها، پنجره جديدی را به روي قابليت های اين ساز گشود و انعطاف پذيری آن را جهت نواختن در کليدهای مختلف افزايش داد. در حقيقت تحول بوجود آمده ساز هورن را به سازی کاملا کروماتيک تبديل کرد، اين دگرگونی در آهنگسازی برای اين ساز در قرن نونزدهم نيز تاثير بسزايی داشت.

پس از اختراع سوپاپ ها، فرانسوي ها هورن های کوچکتری با سوپاپ هاي متحرک و آلمانی ها هورن هاي بزرگتري با سوپاپ هاي چرخنده ساختند. با فشار سوپاپ توسط دست چپ نوازنده، نخي که سوپاپ هاي مختلف را باز و بسته مي کند، کشيده مي شود و از اين طريق تغيير نت ايجاد می شود. نوازندگان هورن به منظور تنظيم صدای ساز، دست راست خود را داخل bell (قسمت شيپوری شکل ساز) قرار می دهند.

بد نيست بدانيم سازی که در کشور آمريکا به عنوان “هورن فرانسوی French horn ” شناخته شده، برخلاف تصور همگان، “هورن آلمانی German horn ” است.

در آن زمان بسياري از مدارس موسيقي و نوازندگان “هورن معمولي natural horn ” را ترجيح مي دادند و از به کارگيري هورن با سوپاپ هاي چرخنده يا ” هورن فرانسوي French horn” اجتناب مي ورزيدند. امروزه نيز اغلب نوازندگان از هورن معمولی در اجراهاي اصلي خود استفاده می کنند.